SÂU CHÍT TƯƠI

Sâu chít là gì?

Sâu chít cũng như nhiều loại sâu khác, là ấu trùng của một loại bướm Brihaspa astrostigmella, thường sống ký sinh trong thân của cây chít ở các khu rừng ở miền núi phía Bắc của nước ta.Tên dân gian: Sâu chít còn được biết với tên gọi Đông trùng hạ thảo Việt Nam, người H’Mông gọi sâu chít là sâu song, người Dao gọi là sâu thau…

Sâu chít được bóc ra khỏi ngọn chít để sử lý ngâm rượu

Sâu chít là một loại côn trùng sống trong thân cây chít. Theo kinh nghiệm, để biết cây có sâu, người thu hái sẽ lựa những cây có dấu hiệu bệnh, không thể ra hoa. Đó chính là những cây đã bị ấu trùng ký sinh. Vào mùa thu hoạch, sâu chít được bán khá phổ biến tại chợ vùng cao. Những ngọn chít có chiều dài khoảng 35 – 40 cm được bó gọn ghẽ. Sâu được người bán hàng lấy ra bằng cách tách đôi ngọn chít. Những con sâu tươi rói có màu trắng sữa, căng mỏng được thả trong chậu rượu nhạt. Thứ rượu ấy giữ cho sâu không bị biến chất.

Sâu Chít tươi của amthuctaybac.vn

Có thể nói, Điện Biên là cái nôi đưa sản vật này đến với người dân toàn quốc. Chính vì vậy mà nhắc đến loại sản vật này người ta thường nói thành cả cụm từ “Sâu chít Điện Biện”.

Điện Biên cũng là một trong những vùng có nhiều chít và được đưa vào thị trường nhiều nhất. Ngoài ra 1 số tính giáp ranh với Điện Biên cũng có loại như sâu chít Điện Biên nhưng do không có điều kiện kinh doanh kết hợp với du lịch nên chưa được nhiều người biết tới. Chính vì vậy, sâu chít Điện Biên vẫn là mặt hàng được nhiều người biết tới cũng như tìm mua nhất.

Vì sao có cái tên “Đông trùng hạ thảo” Việt Nam

“Đông trùng hạ thảo có hàm lượng protein chiếm 25-32% trong cơ thể, trong đó có 6 axit amin, còn sâu chít cũng có hàm lượng protein tương đương nhưng thành phần axit amin được xác định lên đến 17/20 loại cần cho cơ thể.

Các nghiên cứu về tác dụng của sâu chít trong y học

Trong Đông y, sâu chít đại bổ phế, mệnh môn và thận, có vị cam, ôn. Sâu chít có tác dụng chữa các bệnh phế hư (thổ huyết, suyễn, ho), di tinh, hoạt tinh, thận suy yếu.
Trong các nghiên cứu phân tích hóa học, các bác sĩ đã chỉ ra rằng loại sâu này có hàm lượng protein rất lớn (tương đương đông trùng hạ thảo) và có chứa thành phần acid amin được xác định lên tới 17/20 loại cần thiết cho cơ thể con người. Có thể nói, đây là một loại sản vật có lượng đạm rất “cao cấp”, cần thiết cho cơ thể con người. Đặc biệt, hàm lượng acid béo không no trong sâu chit đạt tới gần 60%, đây là thành phần cấu tạo ta chất chất có hoạt tính sinh học rất cần thiết mà cơ thể không thể tự tổng hợp.

Rượu sâu chít được gọi là đông trùng hạ thảo của người Tây Bắc

Cách đây không lâu, TS.BS Phan Anh Tuấn cùng các cộng sự thuộc Viện Y học Cổ truyền Quân đội, Đại học Y Hà Nội đã thực hiện công trình nghiên cứu về loài sâu chít này và đã có kết luận đầy đủ về đặc điểm sinh học (các giai đoạn phát triển trong vòng đời) của chúng.

Trong quá trình nghiên cứu để xác định tên khoa học của loài này, TS Phan Anh Tuấn và các cộng sự đã mất hơn 2 năm tìm kiếm thông tin tại các tỉnh Tây Bắc và đã phải gửi mẫu sâu chít trưởng thành sang Viện Bảo tàng động vật của Hoàng gia Anh để tham khảo ý kiến. Kết quả nghiên cứu đã khẳng định, loài côn trùng này có nhiều tác dụng đối với sức khoẻ con người, đặc biệt là khả năng phục hồi thương tổn hệ miễn dịch sau chiếu xạ.

Theo nghiên cứu của TS Tuấn, sâu chít còn giúp phục hồi các chỉ số sinh sản và bước đầu có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh nhân ung thư có xạ trị. Đặc biệt, một kết luận cũng khá thú vị khác là, sâu chít có tác dụng gây “độc” tế bào ung thư người.

Vì vậy, có thể sử dụng sâu chít để bào chế thuốc chống u, điều trị hỗ trợ bệnh nhân ung thư. Tuy nhiên, sâu này không có tác dụng điều trị như thuốc. Hiệu quả điều trị của nó có được là thông qua sự kích thích đáp ứng miễn dịch của cơ thể để chống lại vi sinh vật gây bệnh. Sâu chít cũng được khẳng định là không độc với cơ thể, nên hoàn toàn có thể sử dụng làm thực phẩm và dược liệu tốt.

Các bác sĩ thuộc Viện Y học Cổ truyền Quân đội tiến hành thử nghiệm tác dụng tăng cường sinh lực nam giới bước đầu cho kết quả khả quan trên động vật thí nghiệm. Ngoài ra, họ cũng đã nghiên cứu thành công thức và quy trình sản xuất thực phẩm chức năng “rượu bổ sâu chít” ở quy mô phòng thí nghiệm, đủ điều kiện đăng ký độc quyền sản phẩm và giấy phép lưu hành.​

Sâu chít được thu mua với người dân đi khai thác từ trong rừng sâu về

Tác dụng của sâu chít

Từ những phân tích đó, các bác sĩ đã chứng mình về tác dụng của sâu chít trong việc điều trị suy dinh dưỡng, nâng cao sức đề kháng và thể trạng của cơ thể, giúp cơ thể khỏe mạnh để có thể chống lại sự xâm lấn của các vi sinh vật gây bệnh.
Với hàm lượng protein “cao cấp” lớn dẫn tới việc sâu chít có tác dụng rõ rệt trong việc kích thích quá trình sản xuất tinh trùng và nâng cao chất lượng tinh trùng. Đây là một phương thuốc bổ trợ rất tốt đối với những người bị loãng tinh trùng, tinh trùng yếu.

Cách ngâm rượu sâu chít

Bước 1: Lấy sâu chít ra khỏi lõi chít:

Trước hết, xác định đầu ngọn chít. Lấy lưỡi dao nhỏ, sắc lách từ gốc đến đầu ngọn chít. Với cách làm này, bạn có thể chẻ ngọn chít dễ dàng hơn và ít khi trẻ trúng sâu chít bên trong thân chít. Đặt lưỡi dao ở gốc ngọn chít, ấn nhẹ vào sâu trong thân chít rồi tách đôi ngọn chít ra sẽ thấy sâu chít nằm bên trong ngọn chít. Nhẹ nhàng lôi sâu chít ra ngời bằng tay, nên lôi dọc theo thân cây chít để tránh làm rách, vỡ sâu.

Bước 2: Rửa sạch sâu chít

Ngay sau khi lôi sâu chít ra khỏi thân cây chít, ngâm sâu chít trong một chậu nước lạnh để sau nhả ra hết chất bẩn bên trong ra ngoài. Ngâm sâu chít trong khoảng 3h, mỗi giời lại thay nước một lần. Như vậy, khi ngâm rượu sâu chít sẽ có màu đẹp nhất, mùi vị cũng ngon nhất.

Sâu chịt được ngâm rượu từ 6 đến 8 tháng là uống chuẩn nhất

Vớt sâu chít ra, để ráo nước rồi rửa sâu chít qua một lần với rượu. Lưu ý không làm sâu bị rách hay vỡ.

Bước 3: Chọn rượu ngâm sâu chít

Nên lựa chọn loại rượu nấu theo cách truyền thống, có nồng độ khoảng 40-45 độ. Loại rượu để rửa sâu chít nên cùng loại với rượu ngâm sâu chít sau đó để hương vị và chất lượng rượu sâu chít là tốt nhất. Nếu dùng 2 loại rượu khác nhau, sâu chít rất dễ bị đen, cháy do độ cồn khác biệt.

​Bước 4: Ngâm sâu chít với rượu

Dùng 5l rượu cho 1kg sâu chít. Không giống những loại rượu khác, rượu sâu chít chỉ ngâm từ rượu và sâu, không cho thêm bất cứ thành phần nào khác để không ảnh hưởng đến chất lượng và mùi vị của rượu. Xem Thêm Đồ Ngâm Rượu Tây Bắc